ပိဋကတ်ဘာသာမန် (ပါဠိပါရာဇိကဏ် သကုတ်−၂)
၄.၁။ စဳဝရဝဂ်
[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]
၄.၁.၁။ ပဌမကထိနသိက္ခာပိုဒ်[ပလေဝ်ဒါန် | ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်]
ယွံတၠဇမၠိၚ်အာယုက်တအ် အာပတ်နိဿဂ္ဂိဂမၠိုၚ်ပိစှော်ဝွံ အာစိုပ်ဒဒှ်ဂပ်ဝ်စၞောန်ထ္ၜး ဗွဲသရုပ်အိုတ်ရ။ 459) ပ္ဍဲအခိၚ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ သ္ပဒတဴတန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဂေါတမကစေတဳ ‘သ္ၚိဗယိ’ ဇရေၚ်ဍုၚ်ဝေသာလဳဂှ် ကဵုအခေါၚ်တိစဳဝရိက် ‘သ္ၚာပိဂတှေ်’ ကုခမဳဂမၠိုၚ်ရ။ ခမဳဆဗ္ဗဂ္ဂဳဂမၠိုၚ် တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ ကဵုအခေါၚ်တိစဳဝရိက်ရ ရဴဝွံ (သမ္တီကေတ်တုဲ) နကဵုတိစဳဝရိက်မွဲသအာၚ်ဟေၚ် လုပ်ကွာန်အိုတ်ရ၊ နကဵုတိစဳဝရိက်မွဲသအာၚ် ပဒတဴပ္ဍဲအပ္ဍဲအာရှာမ်အိုတ်ရ၊ နကဵုတိစဳဝရိက်မွဲသအာၚ် စှေ်အာသၞေဟ်ဟုမ်ဍာ်အိုတ်ရ။ ခမဳပၟိက်အောန်ဂမၠိုၚ်ဂှ် “ခမဳဆဗ္ဗဂ္ဂဳဂမၠိုၚ် မုဟိုတ်ပ
ကၚ်ရၚ် သ္ၚာပရဲအိုတ်ဂှ်ရော” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ။ ပ္ဍဲကြဴနူဂှ် ခမဳဂမၠိုၚ်ဂှ် ဟီုဂရိုဟ်
တၚ်ဒုဟ်ခမဳဆဗ္ဗဂ္ဂဂမၠိုၚ် နဟိုတ်မဂၠိုၚ်အိုတ်တုဲ ဂရၚ်ပတီ ဟိုတ်ပရူပရာဝွံ ကုတဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲအိုတ်ရ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် မၞးတအ်ညးဂမၠိုၚ် ပကၚ်ရၚ်သ္ၚာပရဲအိုတ်ရဟီုဂှ် ဍာံပြဟာ” ရဴဝွံ စၟဳစၟတ်သၟာန်သၟုက်ရ။ ဍာံပြရ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီအိုတ်ရ)။ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ ဟီုဂရိုဟ်ရ ။ ပ ။
ယွံတြုံမလ္ၚုသၟး (နူမဂ်ဖိုလ်) တအ် မၞးတအ်ညးဂမၠိုၚ် မုဟိုတ်ပကၚ်ရၚ် သ္ၚာပရဲအိုတ်ရော? ယွံတြုံမလ္ၚုသၟး (နူမဂ်ဖိုလ်) တအ် (ပွမၞးတအ် ညးဂမၠိုၚ်သ္ပဒး) ဝွံ ကုညးဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ဂမၠိုၚ်ဏီ တၞဟ်နပွမကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကီု ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်စၞောန်ထ္ၜး သိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ 460) ယြဴခမဳမွဲ ပကၚ်ရၚ်သ္ၚာပရဲမ္ဂး၊ (ကုခမဳဂှ်) ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ် မၞုံကဵု (ဝိနယ်ကမ်) ပွမဒးသၠးကၠေံရ ရဴဝွံ (ဩဝ်စၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ ရဴဝွံဟေၚ် တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ ပညပ်တဴသိက္ခာပိုဒ်ဝွံ ကုခမဳဂမၠိုၚ်ရ။ 461) ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် သ္ၚာပရဲ ကတဵုဒှ်ကၠုၚ် ကုတဳလပိုဉ်အာနန္ဒရ၊ တဳလပိုဉ်အာနန္ဒလေဝ် သ္ၚာဂှ် နွံပၟိက်ကဵုဒါန် ကုတဳလပိုဉ်သာရိပိုတ်ရ၊ တဳလပိုဉ်သာရိပိုတ်လေဝ် သ္ပဒတဴဒၟံၚ် ပ္ဍဲဍုၚ်သာကေတရ။ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် “‘ပကၚ်ရၚ်သ္ၚာပရဲဟွံဂွံ’ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ ဂပ်ဝ်ပညပ်သိက္ခာပိုဒ်ရ၊ သ္ၚာပရဲဝွံလေဝ် ကတဵုဒှ်ကၠုၚ်ကုအဲရ၊ အဲလေဝ် သ္ၚာဝွံ နွံပၟိက်ကဵုဒါန် ကုတဳလပိုဉ်သာရိပိုတ်ရ၊ တဳလပိုဉ်သာရိပိုတ်လေဝ် သ္ပဒတဴဒၟံၚ် ပ္ဍဲဍုၚ်သာကေတရ၊ အဲ မုရဴသာ်လဵု သ္ဂောံဒ္ဂေတ်သ္ပဂှ်ရော?” ကသပ်ဒှ်ကၠုၚ် ကုတဳလပိုဉ်အာနန္ဒရ။ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် တဳလပိုဉ်အာနန္ဒ ဂရၚ်ပတီ ဟိုတ်ပရူပရာဝွံ ကုတဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲရ။ ယွံအာနန္ဒ သာရိပိုတ်ဂှ် ပ္ဍဲအခိၚ်ဗၞတ်လလအ်လဵု ကြက်ကလေၚ်ကၠုၚ်ဂှ်ရော? ရဴဝွံ (သၟာန်ရ)။ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ပ္ဍဲတ္ၚဲမရနုက်ကဵုဒ္စိတ်တ္ၚဲကီု ပ္ဍဲတ္ၚဲမရနုက်ကဵုစှ်တ္ၚဲကီု (ကြက်ကလေၚ်ကၠုၚ်ရ) ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီရ)။ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် ဟိုတ်နူဟိုတ်အရာဝွံ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ တွံဂလာန်ဓရ်တုဲ “ယွံခမဳတအ် လုကဴကာလ အပိုၚ်အခြာစှ်တ္ၚဲ ကဵုအခေါၚ်ပကၚ်ရၚ်သ္ၚာပရဲရ” ရဴဝွံ သ္ဂးကဵုခမဳဂမၠိုၚ်ရ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်စၞောန်ထ္ၜး သိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ 462) ခမဳဂှ် ဂဗုဓ် (ကေၚ်ကာ) ခၞံသ္ၚာတုဲအာမ္ဂး ပိုက်ကၠေံကထိုန်တုဲမ္ဂး လုကဴကာလ မၞုံကဵုအပိုၚ်အခြာစှ်တ္ၚဲ ပကၚ်ရၚ် သ္ၚာပရဲမာန်ရ၊ ကုခမဳမကဵုကလိလောန်အာ အပိုၚ်အခြာကာလစှ်တ္ၚဲဂှ် ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ် မၞုံကဵု(ဝိနယ်ကမ်) ပွမဒးသၠးကၠေံရ ရဴဝွံ (ဩဝ်စၞောန်ထ္ၜး သိက္ခာပိုဒ်အိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။